NederRijnse en andere zestiende eeuwse alba amicorum

Om het Album amicorum van Johan van  Lynden in de juiste context te kunnen plaatsen, volgt hierna een overzicht van ons bekende zestiende eeuwse alba amicorum.

Zestiende eeuwse Rijnlandse alba amicorum

De oudst bekende alba amicorum in het Nederlandstalige Rijnlandse gebied zijn (met periode van de inschrijvingen):

Johan van Lynden	vóór 1556-1578	GA
Stephanus van Rhemen	1556-1561	GA
Otto van Wijhe (2 alba)	1561-1619	NA en PART
Seyne Mulert	1563-1566	PART
Jacob van Bronckhorst van Batenburg	1570-1572	KB
Gerard van Hacfort	1570-1575	KB
Beatrice Pieck	1570-19e eeuw	PART (Frankrijk)
Johanna Bentinck I	1575-1598	HRA
Sophia Renesse van der Aa	1576-1608	?
Margriet van Mathenesse	1577-1599	GA
Johanna Bentinck II	1583-1587	HRA (Liederenbank, HsDHHRA Sp87b)
Clara de Beers	1587-1600	(Liederenbank, HsDHKB 135J53)
Johanna Bentinck III	1595-1609	HRA (Liederenbank, HsDHHRA Sp87c)
Maria van Besten	1593-1596	SMZ (Liederenbank, HsZwSM 773
Christophorus Stickius	1593-1599	RUU
Cornelis van der Myl	1595	?
Rutgera van Eck	1598-1632	HRA
Walraven van Stepraedt	1598-1633	(Liederenbank, HsArRA 412)
Henricus van der Borch	1599-1600	KB (Liederenbank, HsDHKB 76H5)
Henricus Torrentius a Coesvelt	1599-1607	KB
Anna van Boetzelaer	1607-1621	KA

Het Rijnlandse gebied omvat hier het Zuid-Gelderse gebied in Nederland en het Nederrijnse gebied in Westfalen.

Overige zestiende eeuwse alba

Janus Dousa	1563-1597	RUL
Adriaan van Mathenesse	1563-1575	HRA
Cornelis van Blyenburch	1563-1618	NA
Jan van Eck van Panthaleon	1565-1570	NA
Johannes Bollius	1566-1573	KB
Gregorius van Varssem	1569-1573	MW
Jan van der Meyen	1570-1578	MMVB
Jan van Hout	1571-1583	SML (inhoud, vrienden)
Berend ten Broeke (Paludanus)	1575-1630	KB
Joost van Ockinga	1576-	KB
Poppe van Feytsma	1573-1576	KB
Habel W. van Herema	1578-1584	KB
Walrand van Haeften van Herwijnen	1580-1600	KB
Homme van Harinxma sr	1581-1598	KB
Meindert van Edzarda	1585-1589	KB
Martinus Rosius	1585-1590	KB
Abel van Helpen	1586-1614	RUG
Hiskia van Harinxma	1587-1627	KB
Jan van Duvenvoorde	1588-1594	NA
Roland de Weert	1588-1594	RUL
Petrus Hondius	1589-1610	KBB
Cornelis Buys	1589-1631	PART
Georg van Burmania	1592
Jacob Buyck	1593-1595	UVA
Johannes Dibbezius	1593-1626	RUL
Johannes Bogerman, 2 alba	1594-1599	KB
Reinoud van Oldenbarnevelt	1594-1607
Jonas van Reigersberch	1595-1598	RUL
Antonius a Blonck	1596-1598	RUL
Everard Booth	1596-1603	RUU
Theodorus Schrevelius	1597-1602
David Mostart	1598-1615	KB
Johan van Reigersberg	1598-1621
Theodora van Wassenaer en Duvenvoerden	1598-	(Liederenbank, HsOxBL Douce221)
Aefgen van Giblant	1598-1600
Johannes ab Amstel a Mijnden	1600-1602	KB
Petrus Cupus	1600-1633	GAL
Zussen van Egmond	1600-1601	KB
Reinoud van Brederode
Henrica van Arnhem		HT

Zestiende eeuwse alba in Vlaanderen

N.N. (Hortulus Anime)	1566-1568	RUL
Johannes Vivianus	1570-1603	KB
Mlle. de Berlaymont	1571-1589	KBB
Leo en Johannes Roelofs	1571-1639	KB
Maria Liedekerke	1573-1578	KBB
Johannes Rademaker	1576-	(Liederenbank, HsGeUB 2465)
Aleyd van Arnhem	1578-1593	RUL (liederenbank, HsLdUB BPL2267)
Quirine van Horne	1579-1582	HRA
Adriaan en Nicolaas Rockox	1579-1628	MRH
Janus de Gruytere	1580-1600	GASIX
Aegidius A. Antonisz	1594-1602	KB
de gravinnen van Egmond		(Liederenbank, HsDHKB 121C1)
Joannes Rotarius

Legenda van de bewaarplaatsen van de alba: GA Gelders Archief, GAL Gemeente Archief Leiden, GASIX Gemeente Amsterdam, collectie Six, HRA Hoge Raad van Adel, HT Huisarchief Twickel in Delden, KA Kasteel Amerongen, KB Koninklijke Bibliotheek, KBB Koninkijke Bibliotheek Brussel, MMVB Museum Mayer van den Bergh, MRH Museum Rubenshuis, MW Museum Meermanno Westreenianum, NA Nationaal Archief, RUG Rijks Universiteit Groningen, RUL Rijks Universiteit Leiden, RUU Rijks Universiteit Utrecht, SABD Stads- of Atheneumbibliotheek Deventer, SML Stedelijk Museum de Lakenhal in Leiden, SMZ Stedelijk museum Zwolle, UVA Universiteit van Amsterdam.

Links naar andere Alba Amicorum

• RAA, Repertorium Alborum Amicorum, Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg
• Hoogtepunten alba amicorum bij de Koninklijke Bibliotheek Den Haag
• Alba amicorum bij de Koninklijke Bibliotheek Den Haag
• Middeleeuwse verluchte handschriften
• Collectie alba amicorum Van Harinxma thoe Slooten in het Fries Museum

Enkele publicaties

• W. Klose, ' Stammbucher des 16. Jahrhunderts, Muenchen 1989, (Wolfenbuetteler Forschungen Bd. 42) 
• C. L. Heesakkers en K. Thomassen, 'Het album amicorum in de Nederlanden', in: K. Thomassen (red.), Alba amicorum. Vijf eeuwen vriendschap op papier gezet: het album amicorum en het poëziealbum in de Nederlanden (Maarssen/Den Haag 1990)
• H.van de Venne, Sol et sal vitae amicitia. Het album amicorum van Theodorus Schrevelius 1597-1602. Met een overzicht van zijn leven en werken,Amersfoort 2008
• Het Vrüntbuuc van Jan van Hout, 2009, Chris L. Heesakkers
• Sigrid van den Berg, Krabbelen avant la lettre. Een onderzoek naar zes vrouwenalba uit het eind van de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw (Masterscriptie Nederlandse taal en cultuur, Radboud Universiteit Nijmegen, februari 2009)

Een mogelijk verbonden album, het album amicorum van Maria van Besten:

Album amicorum Maria van Besten (met bijdragen uit periode 1593-1600). Het album bevindt zich in het Stedelijk museum Zwolle,

Dit wordt o.a. besproken in:

- www.liederenbank.nl

- 'De fiere nachtegaal, het Nederlandse lied in de middeleeuwen', onder redactie van Louis Peter Grijp, Amsterdam University Press, 2008.

- 'Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600', Martine de Bruin, Johan Oosterman e.a., Gent / Amsterdam, 2001

-  'Album amicorum van Maria van Besten', G.J. ter Kuile, Verslagen en mededeelingen van de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch regt en geschiedenis 35 (1918), 47-67.

Achtergrond: 

Deze Maria van Besten is waarschijnlijk Maria van Besten tot Wolda, dochter van jonker Henrick X van Besten tot Wolda en Helst van Uiterwijck, overleden 12 december 1640. Zij trouwde te Schuttorf  (Dld.) in 1607 jonker Theodorus Scherff  tot Bolsyrsema J.U.D.,( Deventer 1578, - Groningen  1636) o.a. drost van Vechten en Fredenberg. Zij is waarschijnlijk een zus van Margeretha en Adolf van Besten zu Wolda. drost van Bentheim.

Vgl. voor haar familierelaties: 

- achtergrond informatie over Maria, haar ouderlijk huis en echtgenoot

- informatie over het geslacht Van Besten

Zie voor meer informatie ook onder de: 'Van Besten connection'  

 bijgewerkt, jan 2011