Collectie B.M.A. Batenburg (3,5 mtr)

Inleiding
De Collectie van B.M.A. Batenburg (hierna: BMAB), oud notaris te Beverwijk, bestaat hoofdzakelijk uit stukken van persoonlijke aard van diverse families en familieleden m.b.t. of verwant aan de families (Van) Batenburg en Van Basten Batenburg uit Groenlo.

De omvang van deze collectie is circa 3,5 strekkende meter.

Wordingsgeschiedenis en gerelateerde archieven
Het oud-archief is grotendeels bijeengebracht door de voorouders van mevrouw Maria Helena Catharina Essink - van Basten Batenburg uit Lichtenvoorde, zowel aan de Van Basten-kant als aan de zijde van de familie (Van) Batenburg. Voorts hebben de opeenvolgende bezitters stukken aan de collectie toegevoegd of zijn stukken in andere archieven terecht gekomen of verdwenen.

Mevrouw M.H.C. (Lena) Essink van Basten Batenburg te Oldenzaal, schrijfster van het bekende in 1864 aangevangen "Geslachtsboek van de familie Van Basten, Batenburg, Van Basten Batenburg" (Beverwijk/Leiden 1980) schrijft daarin (blz. 198-199):

"Na het overlijden van het echtpaar Jan Hendrik Batenburg en Maria Helena Catharina van Basten in 1833 resp. 1813 was het familiearchief in bezit gekomen van hun oudste zoon, de Groenlose advocaat en notaris Dr. Jacobus Hendrikus van Basten Batenburg. (hierna ook ronkend genoemd: ‘Oom Doctor Jacob van Basten Batenburg', RvBB.)."
"Wel was mij bekend dat onder onze familie een schat van oude schriftelijke bescheiden berustten, maar die was tot nu toe voor mij ontoegankelijk. Doch eensklaps wordt de weg tot die kostbare geschriften voor mij geopend, met het zeker vooruitzicht bovendien om ze weldra als eigenaresse in mijn volle bezit te nemen. Want Oom Doctor Jacob van Basten Batenburg, die in 1852 ons alles had ontmaakt, legateerde aan zijnen neef Doctor Jan Batenburg alles wat in ons Grootouderlijk huis aanwezig was. Jan Batenburg was slechts 7 maanden ouder dan ik en stierf (16-2-1864, RvBB.) in vier en veertig jarigen leeftijd. Zijne vrouw (M.M.W.H. Batenburg-Stallenberg, RvBB.) vond onder zijne nalatenschap eene menigte papieren, handschriften, geschreven boeken, tal van perkamenten brieven, albums en meer diergelijken, van kerkelijken, regterlijken, civielen en militairen aard kortom, een schat van de alleroudste bescheiden van mijne voorvaderen. En daar Mevrouw de Weduwe Jan Batenburg in dezen rijken bundel geen belang stelde, en daarenboven de voogd harer kinderen ze niet op den inventaris had geplaatst, viel het mij niet moeijelijk om door koop in het bezit van al die oude oorkonden te geraken, zoodat zij weldra tegen betaling van ongeveer honderd guldens aan Mevrouw de Weduwe mijn eigendom (van MHC Essink-van Basten Batenburg, RvBB.) waren."

Na haar overlijden zijn de stukken in het bezit gekomen van de eveneens in Oldenzaal wonende en kantoor houdende notaris J.H. Batenburg. Vervolgens kwamen zij in het bezit van J.G.A. Batenburg, gemeentesecretaris te Soest, die ze op zijn beurt toevertrouwde aan notaris B.M.A. Batenburg te Beverwijk. De laatste heeft de collectie  overgedragen aan de in 2000 opgerichte Van Batenborgh Stichting, gevestigd te Groenlo.

Mr J.S.M.Dijt uit Haarlem, degene die op verzoek van B.M.A. Batenburg deze collectie heeft geordend en beschreven, schrijft in zijn inleiding (blz. 11) op het ‘Geslachtsboek' : "Een belangrijk deel van de door mevrouw Essink van Basten Batenburg verzamelde stukken is in het bezit gekomen van het Historisch Museum "Het PaltheHuis" te Oldenzaal en is thans ondergebracht in de archiefkelder van het gemeentehuis aldaar (thans: Stadsarchief van Oldenzaal aan de Ganzenmarkt 1 (tel. 0541-588301) RvBB.). Hierbij bevindt zich behalve een groot aantal documenten betreffende de familie van Asbeck ook het complete archief van de advocaat Jan Hendrik van Basten (1712-1793), genealogisch van weinig belang, maar wellicht voor de historicus nog waardevol. Het originele exemplaar van het familieboek is, blijkens een kennisgeving in de Nederlandse Leeuw in 1954, door H.B.M. Essink geschonken (!) aan het Rijksarchief in Arnhem, waar het bij de handschriften onder inventarisnummer 383 wordt bewaard ."

Enige tijd later is dit in 1864 aangevangen manuscript in een oplage van 12 exemplaren uit gegeven: M.H.C. van Basten Batenburg ‘Geslachtsboek van de familie Van Basten, Batenburg, Van Basten Batenburg', Beverwijk/Leiden 1980

Voorts is een deel van de Collectie van mevrouw Essink-Van Basten Batenburg reeds in haar tijd terecht gekomen in de Collectie Rijsenburg van het Aartsbisdom Utrecht, thans in het Utrechts Archief . (Vgl. Collectie Rijsenburg, toegangsnummer 17 rooms-katholiek (RK), het Utrechts Archief; eind 12e eeuw-1960; Omvang 13,7 meter. Inventaris: 'inventaris van de collectie Rijsenburg, verzameling archivalia en documentalia toebehorend aan het aartsbisdom utrecht', door C.C. de Glopper-Zuiderland en L.P.W. de Graaff)

De stukken uit deze collectie die betrekking hadden op de "Stichting Vicarie Sancti Nicolai van 27 october 1501" te Winterswijk en die ook veel gegevens bevatten over de families Van Basten, Batenburg en Van Basten Batenburg, zijn eind jaren'90 van dit archief gescheiden en door BMA Batenburg overgedragen aan deze Stichting. Het betrof hier o.a. correspondentie en stukken uit de 17e t/m de 20e eeuw.

Na de beëindiging van zijn voorzitterschap van de Vicariestichting is door zijn zoon ook het voorzitters-archief aan de Stichting overgedragen.

Inventaris
De inventaris (hier te downloaden) bestaat uit de volgende onderdelen:

Hoofdstuk I.
In dit hoofdstuk bevindt zich een reeks van documenten en charters uit de 16e t/m 18e eeuw waarvan de herkomst noch de relatie niet goed meer is te traceren. Deze zijn daarom bij de ‘verzamelingen' ondergebracht. Stukken van de Borculose advocaat en notaris mr Jan Hendrik van Basten en de Groenlose kapitein der infanterie B.J.H. van Hopbergen zijn ook in dit hoofdstuk ondergebracht.
De collectie foto's op glas, foto's en geschilderde portretten is verspreid geraakt over de diverse familieleden. Het restant is toegevoegd aan de Beeldcollectie.

Hoofdstuk II.
>Dit hoofdstuk bevat de kern van het familiearchief en bevat het eigenlijke oud-archief van de uit Groenlo en Lichtenvoorde afkomstige familie (Van) Batenburg en Van Basten Batenburg. Dit archief is opgebouwd uit verzamelde persoonlijke archiefstukken van leden uit de 17e t/m en 19e eeuw.

De historische waarde van deze persoonsarchieven is moeilijk te duiden. Het betreft meesttijds informatie over de zakelijke aspecten van het leven zoals koop en verkoop van goederen, testamenten, boedelscheidingen, boedelinventarissen. Er is slechts een beperkte hoeveelheid persoonlijk correspondentie aanwezig.
De stukken uit hoofdstuk I verwacht men niet direct in een familiearchief en zijn relevant voor de bestudering van de lokale geschiedenis van de Achterhoek. Zo bevat deze collectie een 16e eeuws reglement van het Snijdersgilde uit Groenlo. Bijzonder is het Album amicorum van Johan van Lynden uit de periode 1556-1578 met veel Gelderse en Overijselse intekenaren. Naar het schijnt het oudst bekende Album Amicorum in de Nederlanden.
Aan het einde van de 18e eeuw waren, naast vele advocaten en artsen, nogal veel familieleden die militair actief zijn geweest. Interessant is bijvoorbeeld het archief van luitenant kolonel B.A. Batenburg (die als bevelhebber van de Bataafse troepen in de Franse tijd Paramaribo (Suriname) tegen de Engelsen verdedigde. Maar ook de stukken van de kapiteins Van Hopbergen en Lambrechts geven een aardig tijdsbeeld.
Ook het archief van de actieve 18e eeuwse Borculose advocaat en notaris mr Jan Hendrik van Basten, grotendeels aanwezig in de Oudheidkamer te Oldenzaal, is voor de historicus interessant.

Hoofdstuk III.
Bevat de stukken die door B.M.A. Batenburg in de afgelopen vijftig jaar zijn verzameld over de diverse families en is vooral genealogisch gericht. Het bevat ook de stukken waarvan niet goed duidelijk was door wie ze zijn verzameld, zoals 19e eeuwse brieven, foto's of gedachtenisprentjes. Deze stukken zijn alfabetisch geordend op voornaam. Een overzicht van namen is toegevoegd als annex.

Hoofdstuk IV.
Hierin zijn de persoonlijke stukken van BMA ondergebracht. Dit onderdeel is nog niet beschreven.

September 2006